دریای پارس

   پیش گفتار                          pasargad75.loxblog.com

      دریاها و خلیج های کوچک و بزرگی در سراسر عالم وجود دارد،  ولی نام هیچ یک از آنها بلند آوازه تر و تاریخی تر از نام خلیج فارس نیست.  دور تا دور خلیج فارس و تمام سواحل آن از عهد باستان تا قرن های اخیر و قبل از آمدن استعمار همیشه در اختیار ایران بود و حاکمیت آن بستگی به غیر نداشت.  آثار تاریخی فراوانی در سواحل خلیج فارس قرار دارد که باستان شناسی این آثار دلالت بر همبستگی و وابستگی آنها به داخل ایران می کند،  در این مقاله بررسی می شوند.  اهمیت خلیج فارس از لحاظ بین المللی و تاریخی بحدی است که از دیر باز تا به امروز،  هر کشوری که علاقمند به توسعه روابط اقتصادی خود با خاور میانه بود،  تحقیقات دامنه داری در باره خلیج فارس و نقشی که در بازرگانی جهان دارد،  انجام می دهد.

      یکی از مهمترین انرژی های دنیا در دهانه خلیج فارس قرار دارد،  این همان انرژی می باشد که در گذشته به خوبی می شناختند،  و با کمک آن دریانوردی می کردند،  و باعث رونق هرمز و کیش و جزایر می شد.  آن انرژی جزر و مد است،  کشتیها با آن انرژی که برایشان خیلی مهم بود،  در خلیج فارس رفت و آمد می کردند،  مراجعه شود به اینجا.  امروزه می توان با قرار دادن ده ها و صدها توربین آبی،  از این نعمت و برکت طبیعت بی نهایت برق ارزان قیمت تولید نمود،  توربین هایی که سد آبی نمی خواهد،  و یا چون توربین های بادی در بلندا و نگاه به باد قرار نگرفته،  این جریانی است که در تمام شبانه روز در رفت و آمد است.

   خلیج فارس pasargad75.loxblog.com

     زمین شناسان معتقدند که در حدود پانصدهزار سال پیش، صورت نخستین خلیج فارس در کنار دشت‌های جنوبی ایران تشکیل شد و به مرور زمان، بر اثر تغییر و تحول در ساختار درونی و بیرونی زمین، شکل ثابت کنونی خود را یافت.  کمتر منطقه ای در جهان مانند خلیج فارس جولان گاه حوادث شگرف و پر سر و صدای تاریخ شده است.  یک نظر به سرگذشت ملل باستانی ایران بزرگ چون،  ایلامی، آشوری، بابلی، کلدانی، فینیقیه، و شاهنشاهی های تاریخ ایران،  این حقیقت جلوه گر می شود که تا چه اندازه خلیج فارس برای آنها اهمیت داشته است.  یونانی‌ها این خلیج را پرسیکوس می‌نامیدند و عرب‌ها از گذشته‌های دور آن را با نام بحرالفارس می‌شناختند. امروزه خلیج فارس به خاطر سرچشمه‌های نفت جهان، که در پیرامون آن یا در بستر آن جای دارند، اهمیت پیدا کرده است.

   جغرافیای خلیج فارس

      خلیج فارس یا خلیج پارس در امتداد دریای عمان و مابین فلات ایران و شبه جزیره‌ عربستان قرار دارد،  این خلیج 990 کیلومتر درازا و در پهن‌ترین جای خود،  نزدیک 340 کیلومتر پهنا دارد،  که در تنگه‌ هرمز به کم‌تر از 55 کیلومتر کاهش می‌یابد.  میانگین ژرفای آن 35 متر است،  و  ژرفای 90 تا 100 متر در جا هایی از آن وجود دارد.  مساحت آن ۲۳۳٬۰۰۰ کیلومتر مربع است،  و پس از خلیج مکزیک و خلیج هودسن سومین خلیج بزرگ جهان بشمار می‌آید.  خلیج فارس از شرق توسط تنگه هرمز و دریای عمان به اقیانوس هند و دریای عرب راه دارد،  و از غرب به دلتای‌ رودخانه‌ اروند رود ختم می شود.  کشور های ایران، عمان، عراق، عربستان سعودی، کویت، امارات متحده عربی، قطر و بحرین در کناره خلیج فارس هستند.  جزایر مهم آن:  قشم، بحرین، کیش، خارک، پور موسی، تنب بزرگ، تنب کوچک و لاوان،  که تمامی آنها به جز بحرین به ایران تعلق دارد.  خلیج فارس و سواحل آن معادن سرشار نفت و گاز دارد،  و مسیر انتقال نفت کشور های ایران، عراق، کویت، عربستان و امارات متحده عربی است،  بندر های مهمی در حاشیه خلیج فارس وجود دارد،  که از آنها می ‌توان بندرعباس، بوشهر، بندرلنگه و بندر ماهشهر در ایران، و شارجه، دوبی و ابوظبی را در امارات متحده عربی نام برد.

     خلیج فارس جزیره‌ های بزرک و کوچک بی ‌شماری دارد،  که برخی از آن‌ها مانند کیش، خارک و قشم از نظر اقتصادی بسیار مهم هستند،  و شمار زیادی از ایرانیان و مردمان دیگر در آن‌ها زندگی می‌کنند.  برخی از این جزیره‌ها به دلیل نداشتن آب هم‌چنان بی سکنه هستند.  در این چند ساله سه جزیره:  ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک،  به دلیل ادعای بی ‌پایه‌ دولت امارات متحده‌ عربی درباره‌ مالکیت بر آن جزیره‌ها،  مورد توجه سیاست‌بازان و رسانه‌ های غربی قرار گرفته‌ است.

   جزایر استان بوشهر:  جزیره ام‌الکرم، جزیره جبرین، جزیره خارک، جزیره خارکو، جزیره خان، جزیره شیخ کرامه، جزیره عباسک، جزیره شیف، جزیره فارس جزیره گرم، جزیره مناف، جزیره نخیلو و چند جزیره کوچک.

   استان هرمزگان:  جزیره ابوموسی، جزیره تنب بزرگ، جزیره تنب کوچک، جزیره سیری، جزیره قشم، جزیره کیش، جزیره لارک، جزیره لاوان، جزیره هرمز، جزیره هندورابی، جزیره هنگام، جزیره شتورا، جزیره شیخ اندرابی، جزیره فارورگان، جزیره مارو و چند جزیره کوچک.

   استان خوزستان:  جزیره بونه، جزیره دارا، جزیره قبر ناخدا، جزیره مینو و چند جزیره کوچک که گاهی زیر آب می‌روند.

    نام خلیج فارس در زبان های گوناگون:

   به زبان پارسی:   دریای پارس

   به زبان آلمانی:   Persischer Golf

   به زبان فرانسوی:   Golf Persique

   به زبان انگلیسی:   Persian Golf

   به زبان ایتالیایی:   Golfo Persico

   به زبان روسی:   Persidskii Zaliv

   به زبان اسپانیایی:   Golfio Parsico

   به زبان ژاپنی:   Porcha Wan

   به زبان عربی:   الخلیج الفارسی

   نقشه های تاریخی از خلیج فارس یا دریای پارس:

   عکس شماره ٢١٠١ نقشه جهان نمای 425 ق.م،  و عکس شماره ٢١٠٢ نقشه جهان نمای بطلمیوس دریای پارس به زبان فرانسه. pasargad75.loxblog.com

   عکس شماره ٢١٠٣ نقشه ایران جی دولسیل، به زبان فرانسه جغرافی دان و منجم فرانسوی  ١٧٢٤ میلادی،  و عکس شماره ٢١٠٤ نقشه ایران جان اسپید،  به زبان انگلیسی زمان شاه عباس آبیر  ١٦٧٦ میلادی.

   عکس شماره ٢١٠٥ نقشه ایران ج وارن، قرن ١٩ میلادی  چاپ لندن،  و عکس شماره ٢١٠٦ اطلس عربی مجمع العلمی العراقی  ١٩٦٠ میلادی.

   عکس شماره ٢١٠٧ نسخه خطی از آتاب تاریخی مسالک الممالک، دریای پارس در نوشته های عربی،  و عکس شماره ٢١٠٨ نقشه ایران سینوس پرسیکوس  سال ١٥٠٧ میلادی،  عکس شماره ٢١٠٩ نقشه ایران به زبان اسپانیولی  سال ١٥٩٥ میلادی.

   عکس شماره ٢١١٠ نقشه جدید ایران،  چاپ لندن،  سال ١٧٤٤ میلادی،  و عکس شماره ٢١١١ ، عکس قدیمی ترین نقشه جهان،  کتیبه ای به زبان و خط میخی بابلی متعلق به ٢٦٠٠ سال پیش است.  دو خط موازی عمودی که از سوراخ وسط کتیبه گذشته،  فرات و دجله است،  دایره بزرگی که رودها به آن وصل شده،  خلیج فارس است. شماره ٩٢٦٨٧ مربوط به موزه،  در این عکس دیده می شود

   عکس شماره ٢١١٢ ، طرحی از کتیبه حجر الرشید،   و عکس شماره ٢١١٣ شناسنامه یک نقشه خلیج فارس است، این نقشه خلیج فارس را یک هلندی به نام در ١٧۵٣ میلادی کشیده است . Van Keulen

   تاریخ خلیج فارس یا دریای پارس

         تقریباً هفت هزار سال پیش اقوامی در سواحل این دریا زندگی می کردند که زطور طبیعی جغرافیایی انسانی به دریا نوردی و استفاده از ثروت های حیوانی دریاها و کاشتن نخل علاقه داشتند،  نقوشی از حیوان دریایی و نخل،  در ظروف و اسلحه آنها پیداست.  آنها با بلم هایی که از بستن سه تنه درخت به یک دیگر،  و یا توده ای از چوب های خرما،  که با الیاف نخل و نارگیل بهم می بستند،  به صید ماهی می پرداختند.  این نوع کرجی ها را به اصطلاح خودشان راماس و شاسه می خواندند،  یک نوع کشتی دیگر داشتند،  که از تنه درختان میان تهی و مجوف تشکیل می یافت،  که بیشتر از سایر کرجی ها بکار می رفته است.

      در عکس شماره 2112 بالا،  طرحی از کتیبه حجر الرشید داریوش بزرگ در کانال سوئز،  که در حفریات باستانی مصر بدست آمده،  و مدرک مهم تاریخی است.  این کتیبه مثل بسیاری از کتیبه ‌های ایران باستان سه‌ زبانه است،  متن عیلامی کتیبه آسیب دیده،  و متن بابلی آن کاملا از بین رفته،  متن فارسی باستان به خط میخی هخامنشی سالم مانده است.  ترجمه شش خط آخر کتیبه داریوش بزرگ در کانال سوئز:

     داریوش شاه می گوید:  من به مصر لشکر کشیده آن جا را مسخر کردم،  و فرمان دادم که آبراهی از نیل بکنند،  و آب را به دریای سرخ که به دریای ارب و خلیج پارس وصل می شود برسانند،  و به فرمان من کشتیها از مصر به دریا ها بروند و به ایران زمین برسند،  و این کار چنان که فرمان داده بودم انجام پذیرفت.  من پارسی ام.  از پارس مصر را تسخیر کردم.  امر کردم این کانال را بکنند از پی رود (یعنی نیل) که در مصر جاری است،  تا دریایی که در پارس بدان روند این کانال کنده شده،  چنان که امر کردم و کشتی ها روانه شدند چنان که اراده من بود.

      داستان نویس های تاریخی یونانی که از اسکندر مقدونی دروغی نوشته اند،  نام خلیج فارس را خیلی بکار برده اند،  این دلیل محکمی است که در گذشته نام این خلیج مهم فقط خلیج فارس یا خلیج همیشه فارس بوده است.

      کهن‌ترین نام خلیج فارس، در کتیبه ‌های آشوری آمده است،  نارمرتو (Nar-Merratu) به معنای دریای تلخ است،  که به شوری بسیار زیاد آب این دریا اشاره دارد.  در تنگه‌ هرمز کتیبه ‌ای از داریوش اول (داریوش بزرگ) به دست آمده است،  که در آن به زبان پارسی باستان چنین مفهومی نوشته شده است:  "دریایی که از پارس می‌رود".  این خلیج را از زمان پادشاهی ساسانیان دریای پارس می‌گفتند.  فلاویوس آریانوس، تاریخ ‌نگار یونانی که در سده‌ دوم پس از میلاد زندگی می‌کرده است،  در آثار خود از این خلیج با نام پرسیکوس (persikon Karitas) یاد کرده،  که به معنای خلیج پارس است.  استرابن، جغرافی‌دان یونانی، که در سده‌ اول پس از میلاد می‌زیست، همین نام را به کار برده است.  در کتاب ‌های لاتین سده‌ های میانه (قرون وسطی)،  نام پرسیکوس سینوس (persicus sinus) یا پرسیکوم ماره (persicus mare) به کار رفته است.  بطلیموس منجم، ریاضی دان و جغرافی دان معروف حوزه اسکندریه قرن دوم میلادی،  نیز در اثر معروف خود به نام مجسطی از خلیج فارس به نام پرسیکوس سینوس <

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: